Ετυμολογικά, η λέξη άγχος προέρχεται απο το ρήμα "άγχω" που σημαίνει πιέζω, πνίγω, ψυχικό σφύξιμο κ.α. Όταν αναφερόμαστε στη λέξη άγχος, κάνουμε λόγο για μια δυσάρεστη κατάσταση η οποία, απο βιολογικής άποψης, εξυπηρετεί τη γρήγορη ανίχνευση σημάτων που προειδοποιούν για επερχόμενο κίνδυνο. Υπάρχουν αρκετές μορφές άγχους. Το άγχος των εξετάσεων και το κοινωνικό άγχος αποτελούν τις πιο αντιπροσωπευτικές απο αυτές.
Το άγχος των εξετάσεων αποτελεί ενα μείζον πρόβλημα στην τάξη σε όλα τα επίπεδα, από το δημοτικό μεχρι το πανεπιστήμιο, και ορίζεται ως μια σειρά φαινομενολογικών, σωματικών και συμπεριφορικών αντιδράσεων, που συνοδεύουν την ανησυχία για πιθανές αρνητικές συνέπιες ή αποτυχία σε μια εξέταση η σε παρόμοια κατάσταση αξιολόγησης.(Zeinder ,1998).
To άγχος των εξετάσεων εκδηλώνεται με λίγα λόγια, όταν οι γνωστικές ικανότητες (γνώσεις) ενός ατόμου αξιολογούνται.Το άγχος σε μέτριο βαθμό μπορεί πολλές φορές να είναι ευεργετικό για την επίδοση και αυτο γιατί το άτομο ανιχνεύει γρήγορα τον κίνδυνο (αποτυχία στην εξέταση) και δρά αναλόγως. Απεναντίας, το έντονο άγχος μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την επίδοση του μαθητή. Δεν είναι λίγες οι φορές που μαθητές με υψηλό άγχος κατα την διάρκεια της εξέτασης νιώθουν το μυαλό τους "κενό", δεν μπορούν να ανακαλέσουν την ύλη που διάβασαν, καθώς και να κατανοήσουν απλές οδηγίες ως προς τον τρόπο εξέτασης.
Ο πρώτος που προσπάθησε να ερμηνεύσει τη δημιουργία του άγχους καθώς και τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού ήταν ο Freud. Με την πάροδο των χρόνων, οι ερευνητές κατέληξαν σε δίαφορα μοντέλα μηχανισμών για να εξηγήσουν πως το άγχος επηρεάζει τη μάθηση και την επίδοση. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτούς , οι αρνητικές επιδράσεις του άγχους οφέιλονται στην παρεμβολή που προκαλεί αυτό στην προσοχή του ατόμου .Οι αρνητικές σκέψεις και η ανησυχία αποσπούν το άτομο απο το έργο. Αυτές οι διασπαστικές σκεψεις απορροφούν γνωστικά μέσα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το έργο. Τα αγχώδη άτομα επειδή μοιράζουν την προσοχή τους ανάμεσα στο έςργο που έχουν να διαχειριστούν και στις αρνητικές σκέψεις , δεν είναι σε θέση να ανακαλέσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να τα καταφέρουν στην εξέταση. Άλλη μια ερμηνεία για το άγχος εξέταση, είναι οτι οι αγχώδεις μαθητές, δεν έχουν καλές στρατηγικές μάθησης και αντιμετώπισης των εξετάσεων. Οι μαθητές αυτοί δεν γνωρίζουν πως να μελετήσουν σωστά για τις εξετάσεις, με αποτέλεσμα να μην έιναι καλά προετοιμασμένοι, πράγμα που οδηγεί στο άισθημα ανασφάλειας και ανικανότητας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, καθώς και αυξημένου άγχους. Για την αποφυγή των παραπάνω, ο εκπαιδευτικός, ο οποίος λειτουργεί σαν πρότυπο και ασκεί μεγάλη επίδραση μέσα στην τάξη, χρειάζεται να "υιοθετήσει" κάποιες τεχνικές .
1) Κατάργηση χρονικών ορίων κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης: Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δίνει παραπάνω χρόνο για την εκπλήρωση ενός τεστ, διοτι πολλές φορές τα χρονικά όρια ασκούν πίεση στους μαθητές, με αποτέλεσμα να σκέφτονται περισσότερο το χρόνο παρά την ίδια την εξέταση.
2) Τα αποτελέσματα της εξέτασης δεν πρέπει να ανακοινώνονται παρουσία όλων: Έχει παρατηρηθεί οτι η κατάσταση αυτή οδηγεί πολλές φορές στο φαινόμενο της κοινωνικής σύγκρισης. Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα, ορισμένοι μαθητές που έγραψαν έναν χαμηλότερο βαθμό σε σχέση με άλλους, να νίωθουν λιγότερο αποτελεσματικοί. Ο εκπαιδευτικός, πρέπει να ενημερώνει τον κάθε μαθητή κατ' ιδιαν για τη βαθμολογία του και για τα πίθανα του λάθη, ώστε να αποφύγει την επανάληψη αυτών στο μέλλον.
3) Ξεκάθαρη και οικεία δομή εξέτασης: Το ύφος των ερωτήσεων θα πρέπει να είναι σαφές και να θυμίζει αυτο των καθημερινών ερωτήσεων μέσα στην τάξη, κυρίως ως προς τον βαθμό δυσκολίας.
Βιβλιογραφία:
Ψυχολογία Κινήτρων , Αναστασία Κωσταρίδου - Ευκλείδη, πεδίο "Τα κίνητρα στην εκπαίδευση" Dale H. Schunk, Paul R. Pintrich, Judith Meece
Το άγχος αποτελεί μέρος της καθημερινής ζωής των μαθητών που ετοιμάζονται για τις εξετάσεις. Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα σημάδια του άγχους; Πώς μπορεί ένας μαθητής να διαχειριστεί το άγχος πριν αλλά και κατά τη διάρκεια των εξετάσεων; Πώς η μελέτη μπορεί να γίνει πιο αποδοτική; Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί για να μην ενισχύουν το άγχος του μαθητή;
Τα σωματικά "σημάδια" του άγχους είναι:
1. Ο πονοκέφαλος
2. Ο ιδρώτας
3. Το σφίξιμο στο στομάχι
4. Το πλάκωμα στο στήθος
5. Η ταχυπαλμία
6. Η ζάλη
7. Το τρέμουλο
8. Η κοφτή αναπνοή
Στη συμπεριφορά του αγχωμένου μαθητή μπορούμε να διακρίνουμε:
1. Ευερεθιστότητα
2. Επιθετικότητα
3. Υπερκινητικότητα
4. Τάση προς απομόνωση
Επίσης, ο αγχωμένος μαθητής διακατέχεται από αρνητικές σκέψεις όπως: "δεν θα τα καταφέρω", "δεν αξίζω", "είμαι άχρηστος".
Το πώς θα διαχειριστεί ο μαθητής το άγχος που τον διακατέχει πριν από τις εξετάσεις σχετίζεται με το πόσο καλά είναι οργανωμένος και με το αν η απόφαση να δώσει εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο είναι δική του ή των γονιών του.
Αν ο μαθητής που ετοιμάζεται να δώσει εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο το κάνει από δική του επιλογή, τότε έχει να αποδείξει μόνο στον εαυτό του ότι αξίζει. Αν όμως η απόφαση δεν είναι δική του αλλά των γονιών του, έχει ένα επιπλέον παράγοντα άγχους γιατί θα πρέπει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους.
Για να είναι πιο αποδοτική η μελέτη, συνίσταται στους μαθητές να διαβάζουν σε έναν οργανωμένο χώρο. Στο χώρο της μελέτης δεν πρέπει να υπάρχουν πράγματα που αποσπούν την προσοχή του μαθητή, όπως π.χ. ο υπολογιστής που θα τον παρασύρει να αφήσει το διάβασμα και να μπει στο διαδίκτυο.
Ο χώρος της μελέτης πρέπει να είναι:
Όλα αυτά δεν είναι απόλυτα γιατί π.χ. μπορεί ένας μαθητής να διαβάζει καλύτερα σε ένα ήσυχο περιβάλλον κι ένας άλλος να διαβάζει καλύτερα όταν υπάρχει μουσική. Θα πρέπει ο καθένας να βρει τι είναι αυτό που τον βολεύει καλύτερα. Επίσης, οι γονείς να μην επιβάλλουν αυτό το οποίο οι ίδιοι θέλουν ή που βολεύει τους ίδιους ή που οι ίδιοι θεωρούν σωστό για το διάβασμα. Πρέπει να αφήσουν τον μαθητή να επιλέξει αυτό που τον βολεύει καλύτερα. Ο μαθητής που διαβάζει θα πρέπει να κάνει διαλείμματα και να χαλαρώνει. Να διαβάσει αρχίζοντας από τα εύκολα και συνεχίζοντας με τα δύσκολα. Να υπογραμμίζει και να κρατάει σημειώσεις, να μοιράζεται τους προβληματισμούς και τις απορίες του με τους συμμαθητές του και όταν δεν καταλαβαίνει κάτι, να ρωτάει τους καθηγητές του.
α) Ασκηθείτε στη διαφραγματική αναπνοή
β) Στη διάρκεια των εξετάσεων ο μαθητής καλό είναι αρχίζει από τα δύσκολα θέματα και μετά να καταπιάνεται με τα εύκολα.
γ) Θα πρέπει ακόμη να ζητάει εξ' αρχής διευκρινίσεις για τις όποιες απορίες έχει
δ) Όταν γράφει, να κάνει διαλείμματα 1-2 λεπτών για να ξεκουραστεί.
Συνίσταται δε σε γονείς και εκπαιδευτικούς να μη δημιουργούν στους μαθητές την εντύπωση ότι θα έρθει «το τέλος του κόσμου» και ότι θα είναι «άχρηστοι» αν δεν ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους και δεν γράψουν άριστα. Οι γονείς πρέπει να αφήνουν τα παιδιά τους να επιλέξουν μόνα τους και όχι να θέλουν τα δικά τους όνειρα να τα εκπληρώσουν τα παιδιά. Να μην τα ωθούν σε βαθμοθηρία, γιατί αυτός που θα τα καταφέρει καλύτερα δεν είναι αυτός που παίρνει το μεγαλύτερο βαθμό, αλλά αυτός που προσαρμόζεται καλύτερα. Να ακούνε το παιδί τους χωρίς να το κρίνουν και να το αξιολογούν.
Τέλος, συνίσταται στους εκπαιδευτικούς να μην εστιάζουν στους άριστους μαθητές, αλλά να ενισχύουν και να ενθαρρύνουν τους μέτριους ώστε να βελτιώσουν την απόδοσή τους.
© All rights reserved. YperNoisis 2019
IMPLEMENTED BY E-Resellers