Στην Αρχαία Ελλάδα, η επιλογή του δασκάλου (γραμματιστή) ήταν ύψιστης σημασίας για την εκπαίδευση των νέων αλλά και για τη γενικότερη διαπαιδαγώγησή του. Γι' αυτό και οι γονείς των παιδιών πρόσεχαν πολύ ποιός θα αναλάβει το ρόλο του δασκάλου. Σύμφωνα με το Σωκράτη, η αγωγή ήταν θεία επιταγή και χρέος προς την πολιτεία που ο δάσκαλος προσέφερε αφιλοκερδώς τόσο με τη διδασκαλία όσο και με την προσωπική του ζωή. Ο δάσκαλος έπρεπε να συγκρατεί την οργή του, να μην παραφέρεται, να συγχωρεί, και το μίσος και η μνησικακία δεν είχαν θέση στην ψυχή του. Η διδασκαλία δεν ήταν μόνο προσφορά και αποδοχή γνώσεων αλλά από κοινού ανακάλυψη της αληθινής γνώσης. (πηγή: www.myrtis.gr)
Ομοίως και στα χρόνια μας, ο/η δάσκαλος/α των παιδιών θα πρέπει να φέρει ιδιαίτερες αρετές για να μπορεί να ασκήσει σωστά το επάγγελμά του. Ο καλός δάσκαλος:
· Αγαπάει τα παιδιά. Δε βαριέται να βρίσκεται ανάμεσά τους. Τούς φέρεται με αγάπη και στοργή και προσπαθεί να διαβλέπει τους προβληματισμούς τους και τις ανάγκες τους. Το κάθε παιδί είναι τόσο ξεχωριστό όσο κάθε βότσαλο σε μια θάλασσα γι 'αυτό και η προσωπικότητά του πρέπει να γίνεται σεβαστή. Το ίδιο ξεχωριστά είναι και τα ταλέντα και οι ευκολίες ή δυσκολίες του καθένα, γι' αυτό και ο δάσκαλος θα πρέπει να προσπαθεί να αναδείξει τα καλά στοιχεία και να βοηθάει στα δύσκολα. Όλα τα παιδιά έχουν το δικό τους ρυθμό ανάπτυξης κι ο δάσκαλος, όπως ένας καλός μαέστρος, πρέπει να μάθει να ακούει τον κάθε «ρυθμό» αλλά και να καταφέρει να «δέσει» όλη την ορχήστρα-τάξη σε μια εύηχη μελωδία.
· Αγαπάει τη δουλειά του. Υποδέχεται και αποχαιρετά κάθε μέρα τα παιδιά με χαμόγελο και αγάπη. Προσμένει με ανυπομονησία την επόμενη μέρα που θα προσφέρει τις γνώσεις του και προγραμματίζει με ζήλο τα θέματα που θα ανακαλύψει με τα παιδιά. Είναι σε εγρήγορση ώστε να δει τις δυσκολίες των μαθητών πριν αυτές γίνουν εμφανείς. Αστειεύεται στην τάξη για να αποφορτίσει τη σοβαρότητα και την κούραση. Όλος του ο βίος θα έπρεπε να είναι αγαθός γιατί πώς είναι δυνατόν ένας π.χ. κακεντρεχής άνθρωπος να είναι καλός δάσκαλος?
· Επιβραβεύει, δεν τιμωρεί. Ο καλός δάσκαλος επιβραβεύει τις σωστές συμπεριφορές για να προλάβει τις κακές. Σε πιο δύσκολες καταστάσεις μπορεί να βάλει συνέπειες με μόνο σκοπό να δείξει στο παιδί ότι η κοινωνία που ζει διέπεται από κανόνες. Επαινεί την καλλιέργεια, το ήθος, τις αξίες χωρίς να υπερβάλλει. Βρίσκει το «κουμπί» του κάθε μαθητή για να τον ωθήσει να γίνεται όλο και καλύτερος. Το βασικότερο όμως όπλο ενός δασκάλου είναι οι θετικές δηλώσεις. Προσπαθεί να χρησιμοποιεί θετικά φορτισμένες εκφράσεις για να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού π.χ. «Η ζωγραφιά σου έχει πολύ όμορφα χρώματα» αντί του « Ωραία ζωγραφιά» (ξερό και αδιάφορο) ή «Είμαι σίγουρος ότι μπορείς να κάνεις και πιο στρογγυλά γράμματα» αντί του «Πάλι δε μπορώ να διαβάσω τα γράμματά σου».
· Θέτει όρια. Η σχέση δασκάλου-μαθητή έχει πολύ λεπτές ισορροπίες. Απ' τη μία πρέπει ο δάσκαλος να είναι προσιτός και φιλικός με το παιδί, απ' την άλλη πρέπει να εμπνέει το σεβασμό και να θέτει όρια στις συμπεριφορές του μαθητή (Ακούγεται αυστηρό αλλά ό,τι γίνεται με αγάπη είναι πάντα με καλές προθέσεις). Ο δάσκαλος μπορεί να είναι στοργικός και τρυφερός αλλά την ίδια ώρα πρέπει να διατηρεί μια σχετική αυστηρότητα μόνο και μόνο για να μπορεί να διατηρεί τα όρια και τις συνέπειες. Τα όρια είναι απαραίτητα τόσο στη σχέση δασκάλου-μαθητή όσο και στη σχέση γονέα-παιδιού για να εξασφαλίζουν στα παιδιά την ασφάλεια.
· Καθοδηγεί, δεν επιβάλλει. Ο δάσκαλος είναι καθοδηγητής. Οδηγεί τα παιδιά στη γνώση, την εξερεύνηση του εαυτού και των ταλέντων τους, στην εύρεση λύσεων. Η γνώση ΔΕΝ (θα έπρεπε να) επιβάλλεται. Γιατί η γνώση δεν είναι στάσιμη και η αλήθεια της δεν είναι μονόπλευρη. Ένας σωστός καθοδηγητής οδηγεί την ψυχή του παιδιού στο σκοπό της. Ο καλός δάσκαλος «καθρεφτίζει» στο παιδί την προσωπικότητά του (του παιδιού) έως ότου μάθει να αυτορυθμίζεται και να αυτοδιαχειρίζεται. Την ίδια ώρα, ο δάσκαλος είναι εκεί για να οδηγήσει το παιδί στην καλλιέργεια του πνεύματος δηλαδή το ήθος και τις αρχές (δεν εννοώ τις πατροπαράδοτες αρχές αλλά την αγάπη, τη συγχώρεση, την προσφορά κτλ.)
· Είναι δεκτικός και διαλλακτικός. Τί θα ήταν ένας δάσκαλος χωρίς δεκτικότητα? Χωρίς να μπορεί να ακούει το μαθητή? Να τον ακούει στην πραγματικότητα, χωρίς να κρίνει, χωρίς να θεωρεί εαυτόν αλάθητο. Ξέρει να ζητάει συγγνώμη για τυχόν παραλείψεις του αλλά και να συγχωρεί την, κάποιες φορές, «αμελή» νεολαία. Είναι εκπληκτικό το πόσα πράγματα μπορούν να μάθουν οι δάσκαλοι απλώς ακούγοντας τα παιδιά, που οι ψυχές τους είναι αγνές. Ο ίδιος ο δάσκαλος πρέπει να ξέρει να εξελίσσεται, να ελίσσεται και να αλλάζει πάντα προς το καλύτερο. Να αναθεωρεί και να αποδέχεται το νέο. Μόνο έτσι θα μπορέσει, ως δάσκαλος, να δώσει όλο του το «είναι» στις επόμενες γενιές. Ο δάσκαλος πρέπει να ξέρει να μαθαίνει καλύτερα από τους μαθητές του.
Φυσικά πολλοί θα αναρωτηθούν πως είναι δυνατόν να βρούμε αυτόν/ην τον/τη δάσκαλο/α σ' ένα κράτος που η παιδεία «λιμοκτονεί». Ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι αυτού του είδους οι δάσκαλοι κυκλοφορούν ανάμεσά μας και ότι αυτούς τους ανθρώπους δεν τους εμποδίζει ούτε η κρίση, ούτε τα προβλήματα, ούτε τα εμπόδια για να μεταδώσουν το «φως της ψυχής» τους. Να θυμόμαστε όμως ότι εμείς επιλέγουμε τους δασκάλους των παιδιών μας. Γιατί κάθε φορά που τα μικρά μας ξεκινάνε το σχολείο, ασυνείδητα, έχουμε ήδη επιλέξει το δάσκαλό τους (ελπίζω να μη φοβάστε ότι θα είναι ο χειρότερος/αυστηρότερος κτλ γιατί με αυτό ακριβώς θα καταλήξετε).
Η σκέψη και οι προσδοκίες μας δημιουργούν μία δόνηση, η οποία έλκει ακριβώς τον τύπο του δασκάλου που ευχόμαστε ή φοβόμαστε. Καλό θα ήταν, λοιπόν, πριν αρχίσει η σχολική χρονιά να σκεφτόμαστε (ευχόμαστε/ προσευχόμαστε / διαλογιζόμαστε / ζητάμε) πως θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν τον/την δάσκαλο/α που θα τα καθοδηγήσει, με αγάπη, στη συνολική τους μόρφωση με τον ανώτατο και καλύτερο τρόπο για εκείνα (ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΜΑΣ!)
Οι ανώτερες ενέργειες (Θεός/σύμπαν/Όλον/άγγελοι) θα επιλέξουν αυτόν ακριβώς που πρέπει να βρεθεί στο μονοπάτι των μικρών μας και να τα διδάξει. Αφήστε τους δασκάλους να καθοδηγήσουν και πάντα να εύχεστε τα παιδιά σας να ακολουθούν το μονοπάτι της ψυχής τους.
Υ.Γ. Θέλω προσωπικά να τιμήσω ιδιαιτέρως τη δασκάλα μου στο δημοτικό, η οποία είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, και καθοδήγησε την ψυχή μου με αγάπη και βοήθησε να γίνω όλα αυτά που είμαι σήμερα. Ευχαριστώ απο καρδιάς, Κα Όλγα!
Για την ΥπερΝόησις (ypernoisis.gr)
Γούζιου Ηλέκτρα
Νηπιαγωγός
Ιδιοκτήτρια παιδικού σταθμού «Μικρές Πατούσες»
Ενεργειακή θεραπεύτρια
Σύμβουλος της μεθόδου Theta Healing
www.facebook.com/mikrespatouses.gr
Email: ilektragou@hotmail.com