Print this page

Ο ρόλος του σώματος στη λειτουργία του ψυχικού τραύματος

Published in Σώμα

Μέχρι πρότινος, τo τραύμα αντιμετωπιζόταν ευρέως ως εγκεφαλική και ψυχική κατάσταση και δινόταν ελάχιστη προσοχή στο ρόλο που έχει το σώμα στην ενεργοποίηση του τραύματος και στην επακόλουθη επαν-ενεργοποίηση του αργότερα.

Η ερευνήτρια Pat Ogden (ιδρύτρια της Sensorimotor Psychotherapy) περιγράφει πως μια λειτουργία του τραύματος είναι ότι ο εγκέφαλος αποκηρύσσει το σώμα και τα αισθητηριακά και κινητικά του βιώματα αφού συμβεί το τραύμα. Η θεραπεία δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να ανοίξουν αυτές οι σωματικά μπλοκαρισμένες οδοί, των οποίων η επανένταξη είναι το βασικό μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης τραύματος. Ο Peter Levine, ειδικός στο τραύμα, θεωρεί ότι το τραύμα εκδηλώνει τα βασικά του συμπτώματα τόσο στο σώμα όσο και στο μυαλό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό πώς το μυαλό προσπάθησε να διαχειριστεί το τραύμα και απέτυχε και πώς το άτομο στη συνέχεια, επιβίωσε.

Όπως αναφέρει ο ψυχίατρος Daniel J. Siegel, πρόσφατες μελέτες Νευροεπιστημών σχετικά με τον εγκέφαλο, υποδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο του σώματος στην δημιουργία συναισθήματος και νοήματος. Σύμφωνα με τις μελέτες αυτές, εμείς οι άνθρωποι συνεχώς προσπαθούμε να ενσωματώσουμε τις αισθήσεις, εικόνες, συναισθήματα και μη-λεκτικές αισθήσεις που δημιουργούνται από το σώμα και αφορούν την κατάσταση των μυών μας στα άκρα και στο πρόσωπο, τα εσωτερικά μας όργανα, τις παρορμήσεις για δράση και τη μηχανική αυτής καθαυτής της κίνησης. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο Siegel σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι όχι μόνο ο εγκέφαλος ζει στο σώμα αλλά αποτελεί και μέρος του κοινωνικού κόσμου των άλλων εγκεφάλων. Σε αυτό το σκεπτικό, ο εγκέφαλός μας είναι σκόπιμα σχεδιασμένος για να συνδεθεί με τους εγκεφάλους των άλλων, να δημιουργεί εικόνες των συναισθηματικών εκφράσεων και σκοπιμοτήτων των άλλων και αυτό που, με μια ευρύτερη έννοια, ονομάζεται κοινωνική και συναισθηματική συνήχηση, ενσυναίσθηση και συναισθηματική νοημοσύνη.

Ένα βασικό σημείο είναι ότι ένα τραυματισμένο άτομο χάνει κάποιες από τις δικές του εσωτερικές οδούς πληροφορίας για το σώμα, που αναφέραμε παραπάνω, καθώς και τη λειτουργία σύνδεσης του εγκεφάλου με τους άλλους, αφήνοντας το άτομο συρρικνωμένο, σε σύγχυση και παρεξηγημένο από τον εαυτό του και τους άλλους. Ο στιγματισμός από τους άλλους και μια συγκεχυμένη αίσθηση του εαυτού, είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός τραυματισμένου ατόμου, σύμφωνα με την PatOgden.

Σύμφωνα με πρόσφατες ανακαλύψεις των νευροεπιστημών, η αρχιτεκτονική του εγκεφάλου μας, μας προδιαθέτει γι’ αυτά τα προβλήματα με βάση τον εξελικτικό μας σχεδιασμό. Με απλά λόγια, έχουμε ένα εγκέφαλο τριών στρωμάτων ή «Τρισυπόστατο Εγκέφαλο». Το πιο πίσω και παλαιότερο μέρος του εγκεφάλου ονομάζεται «ερπετοειδής εγκέφαλος» και έχει πρωταρχικό ρόλο στη διαχείριση του μηχανισμού διέγερσης της ανθρώπινης κατάστασης. Αυτός ο εγκέφαλος συνδέεται στενά με το μέσο «μεταιχμιακό εγκέφαλο» ο οποίος έχει μια βασική λειτουργία συναισθηματικής ερμηνείας και μαζί οργανώνουν το πώς εμείς οι άνθρωποι συντονίζουμε τις απαντήσεις μας σε αισθητήρια ερεθίσματα. Όλες οι απαντήσεις έχουν μια ανάμειξη του σώματος και ένα στοιχείο κίνησης.

Το ψυχικό τραύμα έχει σχέση, δημιουργείται και θεραπεύεται από τους δύο αυτούς εγκεφάλους και όχι από τους πιο πρόσφατους μετωπιαίους λοβούς της λογικής, που ολοκληρώνουν το μοντέλο των τριών εγκεφάλων. Το σύστημα των τριών ξέρουμε πλέον ότι προωθεί πληροφορίες προς τα εμπρός από το σώμα στο παλαιότερο ερπετοειδές τμήμα του εγκεφάλου, μετά στο μεταιχμιακό μεσαίο τμήμα και στη συνέχεια προς τα εμπρός στον μετωπιαίο ορθολογικό εγκέφαλο. Επιβλητικές νευρικές οδοί απλώνονται προς αυτή την κατεύθυνση και ο Seigel σημειώνει ότι υπάρχουν λίγες νευρικές συνδέσεις του πρόσθιου εγκεφάλου που στέλνουν πληροφορίες προς την άλλη κατεύθυνση, δηλαδή πίσω στο μεταιχμιακό ή ερπετοειδή εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τον ερευνητή τραύματος BesselvanderKolk, χρειάζεται να επαναπρογραμματιστούν οι σωματικές αντιδράσεις του ΑΝΣ, χρησιμοποιώντας το σώμα ως ένα βασικό μέσο που έχει ο πάσχοντας για να αποκτήσει επίγνωση των εσωτερικών αισθήσεων και σωματικών σχεδίων δράσης. Η Σωματική Ψυχοθεραπεία είναι μια από τις Δυτικές θεραπευτικές μεθόδους που δεν λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο μέσα από ένα μοντέλο «ομιλητικής θεραπείας» αλλά αντίθετα, λειτουργεί ολιστικά και με τα 3 στρώματα του εγκεφάλου στις διαδικασίες αποκατάστασης.

Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων, www.psychotherapeia.net.gr

*Πηγές

http://www.energeticsinstitute.com.au

https://www.sensorimotorpsychotherapy.org

http://www.rossinst.com

http://www.traumahealing.org

http://drdansiegel.com

http://www.traumacenter.org

Lowen Alexander (1993), Depression and the Body: The Biological Basis of Faith and Reality, Penguin Books.

Ogden Pat, Minton Kekuni, Pain Clare (2006), Trauma and the Body: A Sensorimotor Approach to Psychotherapy, W. W. Norton & Company

ΠΗΓΗ: www.psychotherapeia.net.gr

Read 6903 times

Latest from VaiosPanagiota

Related items