Ο χορός, η πρώτη θεατρική πράξη, γεννήθηκε μαζί με τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας. Από τότε κιόλας συναντάει κανείς ίχνη από τραγούδια και χορούς προς τιμήν ενός Θεού που ερμηνεύονται από ιερείς και πιστούς, καθώς και μια απεικόνιση της γέννησης του Θεού, του θανάτου και της ανάστασης του.

Όμως για να γεννηθεί το δράμα σαν αυτόνομο καλλι­τεχνικό είδος, έπρεπε να αυτονομηθεί από την πρώ­τη σύσταση του, δηλαδή τη λατρεία. Η τέχνη γεννιέται μέσα στη θρησκεία αλλά αποκτά αισθητική αξία, όταν αποσυνδέεται από τη θρησκεία.

Το δράμα συνδέεται με την θρησκευτική λατρεία του θεού Διονύσου, του Θεού που συγχωνεύτηκε με τα ελληνικά έθιμα, και επικράτησε αποκτώντας οπαδούς, γιορτές και δικό του τραγούδι. Σ' αυτό το χορικό άσμα που ήταν αφιερωμένο στον Διόνυσο και είναι γνωστό ως διθύραμβος, τοποθετούνται οι ρίζες του δράματος. Οι διθύραμβοι, εκτελούνταν κατά τη διάρκεια των  γιορτών του Διονύσου που λέγονταν «Διονύσια».

 Οι πρώτοι διθύραμβοι συνετέθησαν τον 7ο π.χ. αιώνα από τον ποιητή Αρίωνα και διαδόθηκαν σε όλη την Αττική με γιορτές πάνδημες και επίσημες. Δημιουργήθηκαν τότε οι πρώτοι θίασοι με τους εθελοντές οι οποίοι με την χρήση της τρυγίας (κατακάθι του μούστου) μεταμφιέζονταν σε τράγους και χόρευαν τραγουδώντας το Διθύραμβο, που υμνούσε την ζωή και τους θριάμβους του Διονύσου.

Το πιο σημαντικό όμως για την εξέλιξη του θεάτρου ήταν ότι ο διθύραμβος ενώ αρχικά πραγματευόταν αποκλειστικά τη ζωή και τη λατρεία του Διονύσου σιγά-σιγά άρχισε να περιλαμβάνει ιστορίες για τους ημίθεους και τους ήρωες, τους μυθολογικούς προγόνους των Ελλήνων και των συγγενικών λαών. Ο Διθύραμβος συνέχισε για αρκετό καιρό να διευρύνει τη θεματική του, χωρίς ωστόσο να αποκτά πραγματικό δραματικό περιεχόμενο. Για να γίνει η λατρεία θέατρο, χρειάζονταν κάτι ακόμα. Αυτό το νέο στοιχείο το έφερε ο Θέσπις στον οποίο και αποδόθηκε η τιμή της πατρότητας του θεάτρου.

Ο Θέσπις, αρχηγός ενός διθυραμβικού χορού έκανε μια καινοτομία. Απέσπασε τον εαυτό του από το σύνολο του χορού και παίρνοντας τη μορφή του θεού ή του ήρωα του οποίου τα κατορθώματα εξυμνούνται, ανοίγει διάλογο με το χορό. Φορώντας ένα προσωπείο, εισέρχεται στο χορό και αντί να τραγουδά, αρχίζει να απαγγέλλει, να αποκρίνεται με επαναλαμβανόμενο ρυθμό. Έτσι, γίνεται ο πρώτος ηθοποιός. Ο Θέσπης δημιούργησε τον πρώτο περιοδεύων θίασο του κόσμου γνωστό με την ονομασία "Άρμα του Θέσπιδος".

Το δράμα αρχικά διαμορφώθηκε στους αγροτικούς δήμους της Αττικής και μεταφέρθηκε στο Άστυ. Εκεί μέσα σε δημοκρατικό κλίμα τελειοποιήθηκε και αργότερα έγινε θεσμός της Δημοκρατίας. Δίκαια λοιπόν ειπώθηκε ότι το δράμα είναι παιδί της Δημοκρατίας, γέννημα του διαλόγου και της ελευθερίας των ιδεών

Με την αφομοίωση χαρακτηριστικών από επισημότερες τελετουργίες, εξελίχθηκε σε μία έξοχη μορφή τέχνης η οποία θεμελίωσε την πολιτιστική αναγέννηση της Αττικής.

  Ηλίας Παρασκευαΐδης