Άρθρα
Μάρτιος - Ο μήνας των αλλαγών των τελετών και των μυστηρίων
από την Παναγιώτα Τζιτζίκου
Ο Μάρτης πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars = Άρης). Είναι ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου και τρίτος στις μέρες μας, κατά τους αρχαίους Έλληνες ήταν ο Ελαφηβολιών. Ο Ελαφηβολιών που είναι ο ένατος μήνας του αττικού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη και σύμφωνα με τον δικό μας χρόνο τώρα αντιστοιχεί στις 21 Φεβρουαρίου-23 Μαρτίου. Πήρε το όνομα του από τα "Ελαφηβόλια" που ήταν γιορτή προς τιμή της Ελαφηβόλου θεάς Άρτεμις.
Τα Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια που ήταν αθηναϊκή γιορτή προς τιμήν του Διονύσου του Ελευθερέα, κατά τα οποία παρουσιάζονταν και διαγωνίζονταν τραγωδίες από την 11η μέχρι και την 13η ημέρα αυτού του μήνα. Μετά τα Μεγάλα Διονύσια, αναφέρεται από πηγές ότι τελούνταν τα Πάνδια προς τιμήν του Πανδίου Δία και της Πανδίας, κόρης του Ουρανού και της Σελήνης. Επίσης αυτόν τον μήνα τελούνταν και τα Γαλάξια προς τιμήν της Ρέας-Κυβέλης και τέλος ταΑνάκεια που ήταν μια αρχαία γιορτή των Αθηναίων προς τιμήν των Διόσκουρων Κάστορα και Πολυδεύκη και σε άλλες πόλεις τις Ελλάδας τα γιόρταζαν και τα ονόμαζαν Διοσκούρια.
Σύμφωνα με το έθιμο, τα παιδιά φτιάχνουν, ένα όμορφο βραχιολάκι με κόκκινη και λευκή κλωστή και το φορούν στον καρπό του χεριού τους, η ονομασία του είναι Μάρτης ή Μαρτιά.
Ακόμα και τα χρώματα που χρησιμοποιούνται έχουν σημασία. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τη χαρά και την ευτυχία ενώ το λευκό την αγνότητα και την αθωότητα. Σε άλλες παραδόσεις έβαζαν και μια τρίτη κλωστή που ήταν χρυσή και συμβόλιζε την αφθονία και τον πλούτο, γιατί άραγε την κατήργησαν μετέπειτα;
Το βραχιολάκι αυτό προστατεύει τα πρόσωπα και το δέρμα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην τα κάψει. Το φορούσαν μέχρι το τέλος του μήνα ή μέχρι το Πάσχα, σε κάποιες περιπτώσεις το φορούσαν έως το Πάσχα και την Ανάσταση το έκαιγαν μαζί με τη λαμπάδα. Αυτό που εγώ θυμάμαι σαν παιδί είναι να το αφήνουμε σε θάμνους ή κλαράκια δέντρων με σκοπό, να το βρουν τα χελιδόνια και να το πάρουν, για να φτιάξουν φωλιά. Θυμάμαι πως κάθε μέρα πηγαίναμε να δούμε αν το βρήκαν τα χελιδόνια, ποτέ δεν μάθαμε τελικά αν όντως το έπαιρναν τα χελιδόνια ή το έπαιρνε ο αέρας, γιατί κατά βάθος δεν θέλαμε να χαλάσει ο παραμυθένιος σκοπός που υπήρχε μέσα μας.
Το έθιμο αυτό φαίνεται να προέρχεται από την αρχαία λατρεία μιας και θυμίζει την κρόκη, την οποία έδεναν οι μύστες των Ελευσίνιων μυστηρίων στο δεξί τους χέρι και στο αριστερό τους πόδι. Το έκαναν αυτό στην Αθήνα, σε μια τελετή κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, που ήταν γνωστή ως Κρόκωσις η οποία συνέβαινε όταν οι μύστες περνούσαν τη γέφυρα που οδηγούσε στη θάλασσα.
Σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς συναντούμε την πίστη και τη λατρεία στη δύναμη και στον συμβολισμό των χρωματιστών κλωστών, υφασμάτων και νημάτων, όπου με διάφορες τελετές που γίνονταν και μέσα από την πρόθεση και την προσευχή κατά τη δημιουργία τους, πρόσφεραν διάφορες ιδιότητες σε αυτόν που τις φορούσε.
Στο βυζάντιο γιόρταζαν την πρώτη Μαρτίου με σπουδαίες δραστηριότητες. Ο μεγάλος λαογράφος Λουκάτος αναφέρει τα "χελιδονίσματα" που προέρχονται από την αρχαιότητα. Την Πρώτη Μαρτίου οι μικροί έφτιαχναν ένα ομοίωμα χελιδονιού και τραγουδώντας το ανάλογο τραγούδι, κάτι παρόμοιο με τα κάλαντα και πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι για να μαζέψουν αυγά.
Υπάρχουν πολλές παραδόσεις για τον Μάρτη ανάλογα με τον τόπο, τον χρόνο, τα έθιμα και την κουλτούρα του κάθε λαού και όλα έχουν τη δική τους αξία, μέσα στο αρχείο της γνώσης και της ιστορίας.
Σίγουρα ο Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης και παρόλο που ακόμα υπάρχει το κρύο του χειμώνα, οι καρδιές μας αρχίζουν να νιώθουν ζεστασιά. Η φύση ανθίζει και μαζί της ανθίζουμε και εμείς οι άνθρωποι. Είναι η στιγμή της αναγέννησης σε όλα τα επίπεδα του εαυτού μας. Όσο πιο συνειδητοί είμαστε σε αυτό, τόσο μεγαλύτερη δυναμική μπορούμε να δώσουμε σε όλες τις ευκαιρίες που έρχονται μπροστά μας και να τις ωθήσουμε να ξεδιπλωθούν, να αναπτυχθούν και να ανθίσουν.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ακολουθήσουμε τον ρυθμό της φύσης!
Ένας όμορφος δημιουργικός μήνας ξεδιπλώνεται μπροστά μας
Ας τον καλωσορίσουμε με αγάπη!
Για την ΥπερΝόησις